16 مهر 1341
تصويب لايحه انجمنهاي ايالتي و ولايتي در دولت اسداللَّه علم
به موجب لايحه انجمنهاي ايالتي و ولايتي که در 16 مهر 1341ش به تصويب هيئت دولت رسيد. شرط اسلام و سوگند به قرآن از شرايط انتخاب شوندگان حذف شده بود و به زنان حق رأي داده ميشد. هدف از تصويب اين لايحه آزادي زنان نبود بلکه توطئه آمريکا و اسراييل براي از بين بردن عفت عمومي و ترويج فساد و فحشا در ميان زنان بود. با آگاه شدن علما از اين مصوبه، مخالفتهاي صريحي از جانب آنان به ويژه حضرت امام خميني(ره) اعلام شد و خواهان الغاي سريع اين مصوبه شدند. پس از این جلسه مشورتی مراجع عظام قم طی تلگراف هایی اعتراض خود را نسبت به لایحه مزبور ابراز داشتند . اما اسدالله علم به آنها پاسخی نگفت . یکبارنیز علم در نطقی رادیویی تهدید کرد که هر گونه اخلال گری را به شدت سرکوب خواهد کرد . اما سرانجام زیر فشار علما و مردم اسدالله علم مجبور به شکستن سکوت شد . علم در تلگرافی خصوصی گفت : شرایط اسلامی بودن انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان همان نظر علمای اسلام است اما در این زمینه باید به حقوق اقلیت های مذهبی نیز توجه داشت . امام خمینی( ره) با تاکید بر این که این لایحه با یک تلگراف خصوصی ابطال نمی شود ، خواستار ادامه تلاش روحانیان تا الغای کامل آن به صورت علنی شدند . رژيم در ابتدا قصد مقاومت در برابر جريانهاي مخالف داشت امّا زماني که رژيم، استواري روحانيت و مردم را ديد و علائم قيام عمومي را مشاهده کرد، در دهم آذر همان سال، با تصويب هيأت دولت اعلام کرد که تصويبنامه 1341/7/16 قابل اجرا نيست.
29 اسفند 1341
تاکيد امام خميني بر عزاي ملي در نوروز 1342
پس از برگزاري رفراندوم قلابي شاه در ششم بهمن 1341 و در شرايطي که رسانهها داخلي و خارجي يکصدا شاه و انقلاب سفيد او را ميستودند، نغمههاي مخالفت با اين همه پرسي از گوشه و کنار و در رأس آنها از جانب امام خميني بلند شد. حضرت امام طي نشست هفتگي با مراجع و علماي قم، خواهان در پيش گرفتن سياست مشترک عليه رژيم شده و پيشنهاد دادند که در اعتراض به اعمال رژيم، نوروز 1342 عزاي عموي اعلام شود. اين پيشنهاد با استقبال وسيع شخصيتهاي حوزوي مواجه گرديد و آنان نيز ضمن حمايت از امام، عيد نوروز را عزاي ملي اعلام کردند. پس از اين حرکت، شاه در اقدامي وقيحانه با روحانيت اعلام جنگ نمود و مخالفان را به مرگ تهديدکرد. اين عمل محمدرضا پهلوي عکس العمل شديد حضرت امام را به دنبال آورد و ايشان طي سخناني در 29 اسفند 1341 در جمع روحانيان، طلاب و مردم قم به افشاگري عليه رژيم پرداخته و بر موضع خود مبني بر اعلام عزاي عمومي در نوروز 42 پافشاري نمودند. به دنبال تحريم نوروز، در برخي ازمساجد و حسينيهها و منازل علما و در رأس آن بيت حضرت امام، مجالس عزا برپا شد. اين عمل باعث زير سؤال بردن برنامههاي شاه شد و خشم حکومت را برانگيخت. از اين رو رژيم به اين نتيجه رسيد که بايد با حرکتي قهرآميز، زهر چشمي به نيروهاي مذهبي نشان دهد تا به خيال خود آنان را سر جايشان بنشاند. اين فرصت در دوم فروردين 1342 نصيب مزدوران شاه گرديد و آنان طي يورش به مدرسه فيضيه، درصدد به اصطلاح سرکوب حوزه علميه قم و روحانيان برآمدند. اين عمل، وقايع مهمي را در پي داشت که مهمترين آنها، عکس العمل شديد امام طي سخنراني عاشوراي 1342 ش، دستگيري ايشان و وقوع قيام خونين پانزدهم خرداد 42 ميباشد.
2 فروردین 1342
فاجعه خونين هجوم به مدرسه فيضيه
فاجعه هجوم به مدرسه فيضيه توسط عوامل رژيم شاهنشاهي نقش مهمي در افشاي ماهيت رژيم پهلوي و شکل گيري نهضت اسلامي به رهبري حضرت امام خميني داشت. اين فاجعه در روز دوم فروردين 1342 شمسي مطابق با روز شهادت امام جعفر صادق (ع) روي داد . پس از آشکار شدن بيش از پيش نيت سوء رژيم پهلوي در اسلام زدائي که خصوصا با تصويب لايحه انجمنهاي ايالتي و ولايتي و نيز لوايح ششگانه و انقلاب باصطلاح سفيد شاه و ملت به وقوع پيوست ، روحانيت مبارز شيعي ساکت ننشسته و دست به اعتراض عليه اقدامات رژيم زدند و در راس آنها حضرت امام خميني عيد سال 42 را عزاي عمومي اعلام کردند که با استقبال عمومي مردم مواجه شد. رژيم پهلوي که روحانيت شيعي را بزرگترين مانع اهداف سوء خود مي دانست در توطئه اي از پيش طرح ريزي شده به قصد تضعيف حوزه و روحانيت به مدرسه فيضيه حمله کرد و پس از مقاومت طلاب به روي آنها آتش گشود و عده زيادي از طلاب را شهيد و يا مجروح کرد. در اين حمله وحشيانه عده اي از طلاب را از بالاي پشت بام مدرسه فيضيه به پايين انداختند و فجايع بسياري را به بار آوردند و در نهايت به غارت کتاب ها و وسايل آنها پرداختند . اگرچه رژيم قصد داشت با اين توطئه قدرت سرپنجه خود را به روحانيت نشان دهد و آنها را وادار به عقب نشيني و سکوت در برابر نيات و اهداف سوء خود نمايد ، اما با رهبري هوشيارانه و جامع حضرت امام خميني (ره) اين جنايت هولناک بعنوان لکه ننگي بر دامان رژيم در تاريخ ثبت شد و اين تاريخ، نقطه عطفي در مبارزات روحانيت و مردم مسلمان بر عليه رژيم گرديد.
1 خرداد 1342
آغاز به کار هيئتهاي مؤتلفه اسلامي با نظارت حضرت امام خميني(ره)
پس از ماجرای تصویبنامهی لایحهی انجمنهای ایالتی و ولایتی در سال 1341، دو هیئت مذهبی از کسبه و تجار بازار تهران که از آغاز نهضت نوپای اسلامی به رهبری آیتالله خمینی در حوادث و وقایع آن حضور و فعالیت داشتند و ضرر جدایی را احساس کرده بودند، تصمیم گرفتند با یکدیگر ائتلاف کنند. سپس یکی دیگر از هیئتهای فعال بازار را نیز مطلع و در ائتلاف خود سهیم کردند. آنها پس از ائتلاف، در یکی از ملاقاتهای مردمی با امام، ماجرای ائتلاف خود را به اطلاع وی رساندند و ایشان نیز ائتلافشان را تأیید کرد. ائتلافکنندگان که بعدها به «هیئتهای مؤتلفهی اسلامی» معروف شدند، هیئت مسجد امینالدوله، مسجد شیخ علی، و اصفهانیها در بازار تهران بودند. اين گروهها طي جلساتي با هم آشنا شده و با نظر و تصويب حضرت امام خميني(ره)، استاد شهيد مرتضي مطهري و چند تن ديگر از شخصيتهاي روحاني، متکفّل هدايت و تغذيه معنوي آنان که از آن پس، هيئتهاي مؤتلفه اسلامي خوانده ميشدند، گرديدند. اساسنامه این گروه د رمقطعی توسط شهید بهشتی تنظیم شد. همگامي مؤتلفه با حوزه علميه قم و مبلّغان و ائمه جماعات، نيروي عظيم مردم مسلمان ايران را، پشت سَرِ امام و مراجعِ ديگر، وارد ميادين مبارزه کرد. مهمترين اقدام اين هيئتها، ترور و اعدام انقلابي حسنعلي منصور، نخست وزير سرسپرده رژيم پهلوي و عامل تصويب قانون ننگين کاپيتولاسيون و تبعيد حضرت امام به ترکيه بود. اغلب اعضاي جمعيت مؤتلفه، پس از پيروزي انقلاب، جذب حزب جمهوري اسلامي شدند. در ساليان بعد جمعيت موتلفه اسلامي موجوديت خود را حفظ کرده است.
13 خرداد 1342
سخنراني تاريخي عصر عاشوراي امام خميني(ره) در مدرسه فيضيه قم
در آغاز محرم سال 1383 ق برابر با خرداد 1342 ش، قم به صورت پايگاه ضد رژيم درآمده و شور خاصي در آن برپا بود. در عصر عاشوراي آن سال برابر با سيزدهم خرداد 1342 ش حضرت امام خميني(ره) با حضور در مدرسه فيضيه، طي سخنان کوبندهاي، ضمن انتقاد شديد از رژيم پهلوي و اربابان آمريکايي و اسرائيلي شاهِ ايران، پرده از جنايات طاغوت برداشتند. حضور مردم در سخنراني به اندازهاي بود که تمام صحن فيضيه و دارالشفاء، صحن حرم حضرت معصومه، ميدان آستانه و اطراف، مملو از جمعيت بود. در پي سخنراني افشاگرانه حضرت امام، در سحرگاه پانزدهم خرداد سال 1342، دژخيمان رژيم ستمشاهي به خانه ساده و بيآلايش امام در قم يورش برده و امام را دستگير و دور از چشم مردم به زنداني در تهران منتقل کردند. هنوز چند ساعتي از اين حادثه نگذشته بود که فرياد مردم معترض و انقلابي، عليه حکومت ديکتاتوري شاه بلند شد و خواستار برقراري حکومت اسلامي و پايان دادن به رژيم ستمشاهي شدند. به همين جرم بود که گلولههاي برخاسته از خشم و کينه حکومت ننگين شاه، قلب هزاران مسلمان انقلابي بپاخاسته را در اين روز نشانه رفت و با به خاک و خون کشيدن آنان، قيام خونبار و جاويد پانزدهم خرداد 42 شکل گرفت.
15 خرداد 1342
قیام خونین 15 خرداد
قیام 15 خرداد، نقطه عطفی در تاریخ مبارزات ملت ایران به رهبری حضرت امام خمینی (ره) میباشد. در سحرگاه 15 خرداد 1342، عوامل رژیم شاه به خانه ساده و بیآلایش حضرت امام در قم یورش بردند و امام خمینی (ره) که روز پیش از آن در روز عاشورای حسینی در مدرسه فیضیه قم، طی سخنان کوبندهای پرده از جنایات شاه و اربابان آمریکایی و اسرائیلی او برداشته بودند، دستگیر و به زندانی در تهران منتقل شدند. هنوز چند ساعتی از این حادثه نگذشته بود که خیابانهای شهر قم زیر پای مردان و زنان مسلمان و انقلابی که به قصد اعتراض از خانههایشان بیرون آمده و به حمایت از رهبرشان فریاد برآورده بودند، به لرزه درآمد. همین صحنه در تهران و چند شهر دیگر به وجود آمد تظاهرات مردم رژیم را سخت به وحشت افکند و برای سرکوب این قیام تاریخی به اسلحه روی آورد. در این روز حدود 15 هزار نفر مسلمان انقلابی به خاک و خون کشیده شدند و بدین ترتیب تاریخ ایران اسلامی در روز 15 خرداد ورق خورد و فصل جدیدی در رویارویی مستضعفان با مستکبران گشوده شد. پس از این واقعه در تهران و قم و سایر شهرها دولت به دستگیری و محاکمه روحانیون و مردم ادامه داد. زندانها از روحانیون و بازاریها و کسبه پر شد و عدهای نیز محاکمه و اعدام شدند. جریان 15 خرداد هر چند ظاهرا با سرکوب خونین به نفع شاه تمام شد اما در حقیقت ماهیت رژیم ستمشاهی را بیش از پیش برای همگان آشکار کرد و نقطه آغازی برای توفان عظیم انقلاب اسلامی گردید که ظرف 15 سال با مجاهدت و ایثار و جانبازی عده زیادی از حق طلبان و مجاهدان راه خدا به پیروزی رسید و تاروپود رژیمی که اقتدار خود را در وابستگی به ابرقدرتها و نیروی نظامی میدانست مانند تار عنکبوت از هم گسست.
21 خرداد 1342
اعتصاب سراسري تهران به مناسبت هفتم شهداي 15 خرداد
پس از دستگيري امام خميني(ره) و وقوع قيام خونين 15 خرداد 1342، حوزههاي علميه عراق و نيز مردم شهرهاي ايران حمايت خود را از امام و تنفر خويش را نسبت به اعمال وحشيانه رژيم شاه اعلام نمودند و خواستار آزادي فوري رهبر نهضت اسلامي ايران شدند. در ادامه اين اعتراضات، اعتصاب سراسري تهران در 21 خرداد 1342 به مناسبت هفتم فاجعه خونين 15 خرداد، ضربهاي بود که رژيم طاغوت را درماندهتر کرد. همچنين مهاجرت علما و مراجع قم و مشهد و علماي سرشناس شهرستانها به تهران موجب شد که رژيم، تن به سياست آرامسازي و تشنجزدايي زند و با آزادنمايي رهبر نهضت اسلامي ايران، خشمها را فرو نشاند.
15 فروردین 1343
آزادي امام خميني از حصر
امام خميني در روز عاشوراي 1383 ه . ق مطابق سيزدهم خرداد 1342 سخنراني تاريخي در مدرسه فيضيه عليه رژيم شاه و عمال و اربابان آن انجام دادند که در حقيقت نقطه عطفي براي انقلاب اسلامي ايران به شمار مي رود . در اين سخنراني امام اعلام داشتند که هدف نهضت مبارزه با شاه و اسرائيل و حفظ اسلام از خطر اين دو مي باشد . به دنبال اين سخنراني عوامل رژيم حضرت امام را دستگير کردند که خشم ملت از اين اقدام منجر به قيام پانزده خرداد شد که با قتل عام تظاهرکنندگان و به راه انداختن حمام خون لکه ننگي در تاريخ براي رژيم پهلوي ثبت شد و اين تاريخ نقطه آغازي براي انقلاب اسلامي ايران گرديد. اين اقدام فاجعه آميز باعث شد که عليرغم سانسور شديد ، افکار عمومي داخلي و حتي جهان اسلام ساکت ننشيند و به دفاع از حريم روحانيت اسلام و مرجعيت شيعي بپردازد . در 11 مرداد 1342 رسانه هاي گروهي خبر از آزادي امام دادند اما اين آزادي نمايشي در مدت کوتاهي تبديل به حصر گرديد و رژيم نخست امام را از زندان پادگان عشرت آباد به داووديه و از آنجا به قيطريه انتقال داد و ايشان در يک منزل شخصي ، تحت نظر و مراقبت شديد ماموران قرار گرفتند. اما موج خشم و اعتراض مردم و روحانيون ادامه يافت تا اينکه رژيم مجبور شد با يک سلسله تمهيدات به منظور جلوگيري از ابراز احساسات مردم و حوزه ، ايشان را در تاريخ 15 فروردين 1343 آزاد کند. رژيم شاه سعي کرد با توطئه اي خطرناک همزمان با آزادي رهبر نهضت اسلامي اينگونه وانمود کند که ايشان با رژيم تفاهم کرده و با برنامه هاي انقلاب شاه و ملت همراه شده اند ، اما امام بلافاصله پس از آزادي در روز 21 فروردين 1343 با نطقي کوبنده عليه رژيم اين توطئه را خنثي کرده و بار ديگر خطوط نهضت اسلامي را ترسيم کرده و سازش ناپذيري خود را به اثبات رساندند.
3 مرداد 1343
تصویب قانون کاپیتولاسیون در مجلس سنا
در تاریخ ایران حق قضاوت کنسولی یا کاپیتولاسیون چند بار به بیگانگان اعطا شده است . شاه سلطان حسین صفوی و فتحعلیشاه (پس از شکست در جنگ ترکمانچای) ، از این امتیاز برای حفظ تاج و تخت خود استفاده نمودند تا از اشغال پایتخت توسط بیگانگان جلوگیری کنند. با این حال این عمل به قدری در نظر مردم قبیح جلوه میکرد که این پادشاهان به عنوان خائنین به ایران در تاریخ ثبت شده اند. اما باید گفت مفتضحانهترین تصویب لایحه کاپیتولاسیون در زمان محمدرضاشاه رخ داد که در مجلس و آن هم در زمانی اعطا میگردید که اکثر مردم بیدار شده بودند. سردمداران مملکت در ازای دریافت دویستمیلیوندلار وام مرتکب چنین خیانتی شدند. درواقع شاه در مقام شخص اول کشور درحالی این ننگ را احیا میکرد که چندی قبل لغو شده بود . با سفر شاه به امریکا در تیرماه 1343 و مذاکراتی که صورت گرفت، امریکا اعطای کمکهای نظامی را به وضع مقرراتی در زمینه مسائل قضایی منوط کرد. شاه برای دریافت دویستمیلیوندلار کمک نظامی، به امریکا قول مساعد داد. پس از بازگشت شاه از امریکا، لایحه کاپیتولاسیون در مجلس سنا طرح گردید .در سوم مرداد 1343 مجلس سنا جلسه فوقالعادهای تشکیل داد تا به بررسی لایحه چندفوریتی بپردازد. این جلسه از صبح تا نیمهشب ادامه داشت و سرانجام در نیمهشب لایحه کاپیتولاسیون مطرح گردید. حسنعلی منصور نخست وزیر وقت ، برای طرح لایحه تقاضای فوریت کرد. مجلس سنا وارد شور گردید و جلسه سرانجام ساعت دوازده شب خاتمه یافت. در این جلسه، عدهای از سناتورها ناراضی بودند ولی نمیتوانستند نارضایتی خود را ابراز نمایند. پس از این ، لایحه در تاریخ بیستویکم مهرماه 1343 در مجلس شورای ملی نیز مطرح شد و در غیاب رئیس مجلس و 25 تن از نمایندگان به تصویب رسید . لایحه مزبور با هفتادوچهار رای موافق و شصتویک رای مخالف تصویب گردید. لایحه کاپیتولاسیون سرانجام سه ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با تصویب شورای انقلاب و دولت موقت، لغو گردید.
11 مرداد 1343
انتقال امام به داودیه
روز جمعه 11 مرداد 1342 مطابق با 12 ربیع الاول 1383، پاک روان، رییس سازمان جاسوسی باصطلاح امنیت ایران، به دیدار امام خمینی در پادگان عشرت آباد رفت و خطاب به سرهنگ مولوی، رییس سازمان جاسوسی تهران، اظهار داشت که "وسایل و اقدمات آزادی آقا را فراهم کنید که همین امروز از اینجا تشریف ببرند".امام خمینی باتفاق حضرت آیت الله آقای قمی با ماشین بنزی با همراهی سرهنگ مولوی و چند تن از مامورین ساواک از پادگان عشرت آباد به "داودیه" ، در 12 کیلومتری تهران، به خانه ای که مربوط به ساواک بود منتقل گردید. غرض رژیم از بردن امام به داودیه، دور نگه داشتن ایشان از مراکز پر جمعیت تهران بود، چرا که میدانست اگر ایشان را در خود تهران آزاد سازد موجب پدید آمدن شور و هیجان و موج سهمگینی خواهد شد که هرگز تهران به خود ندیده باشد و ممکن است شورش طوفان باری را بدنبال داشته باشد که خاموش ساختن آن به آسانی ممکن نگردد. ولی علیرغم کلیه تدابیر امنیتی، تدارکات، پیش بینی ها و پیش گیری های دمنه دار و همه جانبه هنوز ساعتی از آزادی امام نگذشته بود که خبر آن برق آسا در سراسر تهران انعکاس یافت و تهران را تکان داد؛ و مردم فوج فوج به دیدار امام در داودیه رفتند.
21 مهر 1343
تصويب لايحه ننگين کاپيتولاسيون توسط مجلس شوراي ملي
پس از آن که کابينه اسداللَّه عَلَم، به دستور شاه، پيشنهاد آمريکا مبني بر اعطاي مصونيت قضايي به اتباع آمريکايي را به صورت يک لايحه قانوني در دولت تصويب کرد، اين لايحه در نهايت در يک جلسه پر سر و صداي مجلس شوراي ملي با نطق موافقين و مخالفين عليرغم رأي بالاي مخالفان، به تصويب رسيد. با تصويب اين قانون، مستشاران نظامي آمريکا در ايران از مصونيتها و معافيتهاي قضايي بهرهمند شدند. اين مصوبه که به صورت قانوني، سند اسارت ملت و دولت ايران را به دست آمريکا امضا مينمود، در حقيقت، روح و جان انقلاب شاه و آمريکا بود که اينک برملا ميگرديد. تصويب اين لايحه در مطبوعات اعلام نشد ولي پس از مدتي که از تصويب آن گذشت، حضرت امام خميني(ره) از آن مطلع شدند. با آگاهي امام از مفاد اين مصوبه، ايشان با درايت و دورانديشي خاص خود، در سخنراني رسواگرانهاي، عواقب شوم اين لايحه را مطرح ساخته و از دولت خواستند که آن را ملغي نمايد. رهبر نهضت در اين سخنراني طوفانزا، نفوذ آمريکا را به همه اعلام خطر کردند و فرمودند: "امروز تمام گرفتاري ما از آمريکا و اسراييل است" به دنبال اين سخنراني، اعلاميه امام نيز در تيراژ بسيار زياد و در سطح گستردهاي با شيوهاي ابتکاري در يک زمان پخش گرديد. امام در اين اعلاميه، تصويب کاپيتولاسيون را اقرار به مستعمره بودن ايران ناميدند و راي ننگين مجلسين را مخالف اسلام و قرآن شمردند. اين سخنراني امام در چهارم آبان 1343 و نيز صدور اعلاميه توسط آن حضرت، به رژيم بسيارگران آمد و پس از چند روز در زمان دولت حسنعلي منصور، حضرت امام را در سيزدهم آبان 1343 به ترکيه تبعيد کردند. اين قانون خفت بار و ننگين سرانجام با پيروزي انقلاب اسلامي براي هميشه لغو شد.
http://www.irdc.ir/fa/calendar/156/default.aspx
4 آبان 1343
سخنرانی افشاگرانه امام خمینی درباره امتياز کاپیتولاسیون
امام که از حضور مستشاران نظامى و امنيتى امريکايى، انگليسى و اسرائيلى و عملکرد زيانبار و اسارت آور آنها در کشور آگاهى داشت، چند روز پس از تصويب لايحه کاپيتولاسيون براى نظاميان امريکايى در مجلس شوراى ملى (21 مهر 1343) از ماجرا اطلاع يافت و با مطالعه متن صورت مذاکرات مجلس، به جزئيات آن آگاه شد. ايشان بلافاصله مراجع و علماى قم را به تشکيل جلسه هفتگى فرا خواند و با ارسال تلگرام و پيکهايى علماى ساير شهرها را در جريان امر قرار داد. سپس اعلام داشت که در روز 20 جمادى الثانى (برابر با 4 آبان) در منزل خود سخنرانى خواهد کرد. رژيم که از تصميم امام اطلاع يافت، پيکى به قم فرستاد تا با امام ديدار کرده و ايشان را از تصميم خود منصرف سازد، ولى امام حاضر به ديدار وى نشد و به ناچار او با فرزند امام (حاج آقا مصطفى) ديدار کرد و با زبان نصيحت و تهديد اظهار داشت: «...آمريکا به منظور کسب وجهه در ميان مردم ايران با تمام قدرت فعاليت مىکند و پول مىريزد و از نظر قدرت در موقعيتى است که هرگونه حمله به آن به مراتب خطرناکتر از حمله به شخص اول مملکت است! آيت الله خمينى اگر اين روزها بنا دارند نطقى ايراد کنند بايد خيلى مواظب باشند که به دولت امريکا برخوردى نداشته باشد که خيلى خطرناک است و با عکس العمل تند و شديد آنان مواجه خواهد شد.ديگر هرچه بگويند - حتى حمله به شخص شاه - چندان مهم نيست!» امام بدون توجه به اين تهديدها اعلام کرد که در 20 جمادى الثانى، روز ميلاد حضرت زهرا (س)، که برابر با 4 آبان ماه بود سخنرانى خواهد کرد.صبح آن روز امام خمينى در حالى که بسيار بر افروخته و خشمگين به نظر مىرسيد در حضور هزاران نفر از مردم قم وتهران که از ساعاتى پيش در منزل و کوچههاى اطراف منزل امام اجتماع کرده بودند بيانات تاريخى خود را ايراد کرد. امام سخنان خود را پس از نام خدا با آيه استرجاع (انا لله و انا اليه راجعون) شروع نمود که نشان دهنده مصيبتبزرگى بود که بر اسلام و مسلمين وارد آمده است.همچنين تاثر قلبى خود را از اين مصيبت ابراز داشت و اعلام عزاى عمومى کرد: ايران ديگرعيد ندارد، عيد ايران را عزا کردند...و چراغانى کردند، عزا کردند و دسته جمعى رقصيدند...استقلال ما را فروختند، باز هم چراغانى کردند، پايکوبى کردند. اگر من به جاى اينها بودم اين چراغانىها را منع مىکردم. مىگفتم بيرق سياه بالاى بازارها و...خانهها بزنند، چادر سياه بالا ببرند! سخنان تکان دهنده، تاثر انگيز و مقطع امام، هر بار با فرياد شيون و زارى مردم حاضر همراه مىشد. پس از اين مقدمه، امام ضمن شرح لايحه کاپيتولاسيون که در مجلس به تصويب رسيد نتايج سياسى - اجتماعى آن را با ذکر مثالهايى خاطر نشان ساخت: اگر يک خادم امريکايى يا يک آشپز امريکايى مرجع تقليد شما را در وسط بازار ترور کند، زير پاى خود منکوب کند، پليس ايران حق ندارد جلوى او را بگيرد! دادگاههاى ايران حق محاکمه ندارند! ...بايد پرونده به امريکا برود و در آنجا اربابها تکليف را معين کنند...دولت [ايران] با کمال وقاحت از اين امر ننگين طرفدارى کرد.ملت ايران را از سگهاى امريکايى پستتر کردند! ..چرا! براى اينکه مىخواستند وام بگيرند امريکا خواست که اين کار انجام شود. امام خمینی، مجلس و دولت را که «ربطى به ملت ندارند» عامل اين ننگ و فضاحت دانست و تاکيد کرد که اگر روحانيون در مجلس بودند اجازه نمىدادند امريکا، انگليس و اسرائيل بر سرنوشت کشور مسلط شوند و عمال خود را بر ملت تحميل نمايند و يک دست نشانده امريکايى (نخست وزير)، چنين غلطى بکند. سپس متواضعانه نسبت به خطر اين قانون ننگين به ارتش، سياسيون، بازرگانان، مراجع، علما و فضلا اعلام خطر کرد و با اشاره به حضور نظاميان امريکايى در ايران، خطاب به شاه فرمود: نظامىهاى امريکا و مستشاران نظامى امريکا براى شما چه نفعى دارند؟ اگر اين مملکت در اشغال امريکاست، پس چرا اينقدر عربده مىکشى؟ چرا اينقدر دم از ترقى مىزنى؟ اگر اين مستشاران نوکر شما هستند، چرا از اربابها بالاترشان مىبريد؟ اگر نوکرند با آنان مثل ساير نوکرها عمل کنيد. پس از آن با شرح فلاکت و بدبختى مردم و قروض خارجى دولت و به دنبال آن وابستگى روز افزون کشور به امريکا، فرياد برآورد که «والله گناهکار است کسى که داد نزند، والله مرتکب گناه کبيره است کسى که فرياد نزند» ، و به دنبال آن از علماى قم، نجف، ملتهاى مسلمان، رهبران اسلامى و رؤساى جمهور کشورهاى اسلامى استمداد کرد که به داد ملت مظلوم ايران برسند، همچنين همه قدرتهاى غربى و شرقى و در راس آنها آمريکا را که مؤيد رژيم شاه بودند، به شدت محکوم نمود. آمريکا از انگليس بدتر، انگليس از آمريکا بدتر، شوروى از هر دو بدتر، همه از هم بدتر و همه از هم پليدترند، ليکن امروز سر و کار ما با امريکاست.رئيس جمهور امريکا...اين معنا را بداند که امروز در پيش ملت ما از منفورترين افراد بشر است که چنين ظلمى به ملت اسلامى کرده است...امروز تمام گرفتارى ما از امريکاست، تمام گرفتارى ما از اسرائيل است، اسرائيل هم از امريکاست، اين وکلا هم از امريکا هستند، اين وزرا هم از امريکا هستند، همه دست نشانده امريکا هستند.اگر نيستند چرا در مقابل آن نمىايستند داد بزنند؟ امام بار ديگر تاکيد نمود که نمايندگان مجلسين، نمايندگان واقعى نبوده و نيستند و اگر فرضا هم بودند به دليل تاييد و يا سکوت در مقابل اين تصويب نامه از نمايندگى مردم ساقط شدهاند.در پايان خطاب به حاضران در مجلس و علما و روحانيون فرمود، موظفيد مردم را آگاه نماييد و به نمايندگان مجلس فرياد اعتراض برآوريد.سخنرانى با دعاى امام و آمين پرشور مردم به پايان رسيد. پس از اين سخنرانى، امام اعلاميهاى منتشر کرد و اقدام ننگين و اسارت بار دولت و مجلس را پيرامون تصويب لايحه کاپيتولاسيون افشا و محکوم نمود و آن را «سند بردگى ملت ايران» و «اقرار به مستعمره بودن ايران» و «ننگينترين و موهنترين تصويب نامه غلط دولتهاى بى حيثيت» ناميد و نوشت: اکنون من اعلام مىکنم که اين راى ننگين مجلسين، مخالف اسلام و قرآن است و قانونيت ندارد.مخالف راى ملت مسلمان است. وکلاى مجلسين وکيل ملت نيستند، وکلاى سرنيزه هستند.راى آنها در برابر ملت و اسلام و قرآن هيچ ارزشى ندارد و اگر اجنبىها بخواهند از اين راى کثيف سوء استفاده کننده تکليف ملت تعيين خواهد شد. امام بار ديگر امريکا را عامل اصلى همه گرفتاريهاى مردم ايران و مسلمانان جهان معرفى کرد که به اسرائيل کمک کرده تا اعراب مسلمان فلسطين را آواره کند و دولت و مجلس ايران را تسليم خود کرده و روحانيت را به حبس و زجر و اهانت کشيده و غبار ورشکستگى و فقر را به رخسار بازرگانان و زارعان نشانده و اصلاحات شاهانه، بازار سياه براى امريکا و اسرائيل درست کرده است... سپس به مردم توصيه و تاکيد نمود: ...بر ملت ايران است که اين زنجيرها را پاره کنند، بر ارتش ايران است که اجازه ندهند چنين کارهاى ننگينى در ايران واقع شود... اين دولت را ساقط کنند، وکلايى که به اين امر مفتضح راى دادند از مجلس بيرون کنند...بر فضلا ومدرسين حوزههاى علميه است که از علماي اعلام بخواهند که اين سکوت را بشکنند... بر جوانان دانشگاهي است که با حرارت با اين طرح مفتضح مخالفت کنند... بر دانشجويان ايراني ممالک خارجه است که در اين امر حياتي که آبروي مذهب و ملت را در خطر انداخته ساکت ننشينند. سخنرانى و اعلاميه امام بازتابهاى متفاوتى داشت از يک سو برخى از وعاظ در منابر، مصوبه اخير مجلسين را شرح داده و عواقب اسارت بار آنرا متذکر شدند، که ساواک نيز بلافاصله دستور جلوگيرى و تعقيب آنان را داد. اقدام شديد امام از سوى رژيم شاه بدون پاسخ نماند.پس از چند روز مطالعه، به دستور مستقيم امريکا قرار شد که امام از ايران تبعيد شود. لذا در نيمه شب 13 آبان ماه 1343، صدها کماندو منزل امام را در قم محاصره کرده و به دور از چشم مردم، سراسيمه به منزل وارد شدند و ايشان را دستگير نمودند. امام را از در منزل تا سر خيابان با ماشين فولکس واگن آوردند و سپس سوار ماشين شورلتى که از قبل آماده شده بود کردند. ماشين امام به همراه چند مامور محافظ به سرعت از ميان صدها کماندو که ميدان و خيابان نزديک منزل امام را اشغال نموده بودند عبور کرد و ساعتى بعد به تهران رسيد. سپس ايشان را به فرودگاه مهرآباد آوردند و با هواپيماى بارى که از روز قبل به دستور شاه آماده شده بود. به همراه دو مامور امنيتى به تبعيدگاهش (ترکيه) فرستادند. همان روز راديو و مطبوعات کشور خبر دستگيرى و تبعيد ايشان را در يک جمله به اطلاع مردم ايران رساندند: طبق اطلاع موثق و شواهد و دلايل کافى، چون رويه آقاى خمينى و تحريکات مشاراليه، عليه منافع ملت و امنيت و استقلال و تماميت ارضى کشور تشخيص داده شد، لذا در تاريخ 13 آبان ماه 1343 از ايران تبعيد گرديد.
13 آبان 1343
تبعيد امام خميني به ترکيه
کاپيتولاسيون یا حق قضاوت کنسولي، حقي است که به اتباع بيگانه داده ميشود و آن ها را از شمول قوانین کشور مصون و مستثنی می کند؛ درواقع در صورت ارتکاب جرم در خاک کشور، دولت ميزبان حق محاکمه آن مجرم را ندارد. کاپيتولاسيون ريشه در استعمار دارد و کشورهاي استعمارگران اين قانون را به کشورهاي ضعيف تحت سلطه تحميل ميکردند؛ کاپیتولاسیون در ایران طی معاهده ترکمانچای برای اتباع روسیه به رسمیت شناخته شد و پس از آن نیز برخی کشورهای استعمارگر دیگر، این امتیاز نامشروع را بعلت ضعف حکومت های قاجاریه کسب کردند؛ اما، کاپيتولاسيون در سال 1306، تحت فشار افکار عمومي و فضاي حاکم بر روابط بينالملل پس از جنگ اول جهاني، لغو گرديد. هنوز بيش از سه دهه از الغاي کاپیتولاسیون نميگذشت که محمدرضا پهلوي احياگر مجدد آن شد. کابينه اسدالله علم در سيزدهم مهر سال 1342، به دستور شاه، پيشنهاد آمريکا مبني بر اعطاي مصونيت قضايي به اتباع آمريکايي را به صورت يک لايحه قانوني در هيأت دولت تصويب کرد. چندي بعد اين خبر به حضرت امام رسيد و ايشان را به خروش و فرياد واداشت به طوريکه در 4 آبان 1343 ايشان طي نطقي تاريخي به رسوايي اين اقدام ننگين پرداختند. فرازهايي از سخنراني ايشان چنين بود: « ... دولت با کمال وقاحت از اين امر ننگين طرفداري کرد، ملت ايران را از سگهاي آمريکايي پستتر کردند. اگر چنانچه کسي يک سگ آمريکايي را زير بگيرد، بازخواست از او ميکنند؛اگر شاه ايران يک سگ آمريکايي را زير بگيرد بازخواست ميکنند؛ و اگر چنانچه يک آشپز آمريکايي شاه ايران را زير بگيرد، مرجع ايران را زير بگيرد، بزرگترين مقام ايران را زير بگيرد، هيچ کس حق تعرض ندارد ...». رژيم که در طول دو سالي که امام قيام کرده بودند، نتوانسته بود با هيچ شيوهاي، ايشان را آرام کند، تنها يک راه پيش پاي خود ميديد و آن تبعيد امام بود. در شب 13 آبان 1343، صدها کماندو به همراه مزدوران ساواک به منزل امام در قم حملهور شدند ايشان را دستگير و به تهران منتقل کردند و سپس با يک هواپيماي نظامي ايشان را به ترکيه تبعيد کردند. این سرآغار هجرتی بود که 14 سال بعد پیروزی انقلاب اسلامی را به بار آورد.
13 آبان 1343
تبعيد امام خميني به ترکيه
کاپيتولاسيون یا حق قضاوت کنسولي، حقي است که به اتباع بيگانه داده ميشود و آن ها را از شمول قوانین کشور مصون و مستثنی می کند؛ درواقع در صورت ارتکاب جرم در خاک کشور، دولت ميزبان حق محاکمه آن مجرم را ندارد. کاپيتولاسيون ريشه در استعمار دارد و کشورهاي استعمارگران اين قانون را به کشورهاي ضعيف تحت سلطه تحميل ميکردند؛ کاپیتولاسیون در ایران طی معاهده ترکمانچای برای اتباع روسیه به رسمیت شناخته شد و پس از آن نیز برخی کشورهای استعمارگر دیگر، این امتیاز نامشروع را بعلت ضعف حکومت های قاجاریه کسب کردند؛ اما، کاپيتولاسيون در سال 1306، تحت فشار افکار عمومي و فضاي حاکم بر روابط بينالملل پس از جنگ اول جهاني، لغو گرديد. هنوز بيش از سه دهه از الغاي کاپیتولاسیون نميگذشت که محمدرضا پهلوي احياگر مجدد آن شد. کابينه اسدالله علم در سيزدهم مهر سال 1342، به دستور شاه، پيشنهاد آمريکا مبني بر اعطاي مصونيت قضايي به اتباع آمريکايي را به صورت يک لايحه قانوني در هيأت دولت تصويب کرد. چندي بعد اين خبر به حضرت امام رسيد و ايشان را به خروش و فرياد واداشت به طوريکه در 4 آبان 1343 ايشان طي نطقي تاريخي به رسوايي اين اقدام ننگين پرداختند. فرازهايي از سخنراني ايشان چنين بود: « ... دولت با کمال وقاحت از اين امر ننگين طرفداري کرد، ملت ايران را از سگهاي آمريکايي پستتر کردند. اگر چنانچه کسي يک سگ آمريکايي را زير بگيرد، بازخواست از او ميکنند؛اگر شاه ايران يک سگ آمريکايي را زير بگيرد بازخواست ميکنند؛ و اگر چنانچه يک آشپز آمريکايي شاه ايران را زير بگيرد، مرجع ايران را زير بگيرد، بزرگترين مقام ايران را زير بگيرد، هيچ کس حق تعرض ندارد ...». رژيم که در طول دو سالي که امام قيام کرده بودند، نتوانسته بود با هيچ شيوهاي، ايشان را آرام کند، تنها يک راه پيش پاي خود ميديد و آن تبعيد امام بود. در شب 13 آبان 1343، صدها کماندو به همراه مزدوران ساواک به منزل امام در قم حملهور شدند ايشان را دستگير و به تهران منتقل کردند و سپس با يک هواپيماي نظامي ايشان را به ترکيه تبعيد کردند. این سرآغار هجرتی بود که 14 سال بعد پیروزی انقلاب اسلامی را به بار آورد.
http://www.irdc.ir/fa/calendar/58/default.aspx